SAF SES ODYOMETRİSİ
Hastanın işitme derecesini ve işitme kaybının tipini ortaya koyan bir testtir. Hava yolu iletim ve kemik yolu iletim olmak üzere ikiye ayrılır.
Hava yolu iletim, ses dalgalarının dış kulak yolundan geçtikten sonra kulak sarı ve orta kulak kemikçiklerinin uyarması ve kokleaya geçmesi ile saf ses iletiminin sağlanmasıdır.
Kemik yolu iletim ise, kafa tasındaki kemiklere çarpan ses dalgalarının direkt olarak kokleaya uyarması ile saf ses iletiminin sağlanmasıdır.
Saf ses işitebilirlik eşikleri, işitsel fonksiyonun test edilmesinde, işitme cihazı değerlendirilmesinde, rehabilitasyonun planlanmasında önemli role sahiptirler.
HAVA YOLU İLETİM EŞİKLERİNİN BELİRLENMESİ:
Klinik odyometreler kullanılarak genelde 125-8000 Hz aralığında hava yolu iletim eşiklerinin değerlendirilmesi yapılır. Hava yolu iletim eşiklerinin değerlendirilmesinde göz önünde bulundurulması gereken önemli noktalar mevcuttur.
1. Bütün odyometrik uygulamalarda olduğu gibi, uygulayıcı kullanılan aletin kalibrasyon standartlarına uygun sinyal ürettiğinden, sinyalin kulaklıklara direkt ulaştığından, ortamdaki mevcut gürültü seviyesinin standartlara uygun olduğundan emin olmalıdır. Güvenilir sonuçlar için testler sessiz odalarda yapılır.
2. Uygulayıcı test başlamadan önce hastaya test hakkında bilgi vermek için kısa bir zaman ayırmalıdır. Uygulayıcı hastanın kendini anlatmasına ve iletişim kurmasına bir takım ipuçları sağlamak amacıyla aşırıya kaçmamak koşuluyla izin verilebilir. Bir takım sorular eşik testinin önemini arttırabilir. Örneğin, hangi kulağınız daha iyi duyuyor?, telefonla konuşurken hangi kulağınızı tercih ediyorsunuz?, yüksek sese toleransınız var mı hangi sesleri duymakta zorlanıyorsunuz?gibi.
3. Hastaya test ile ilgili olarak verilecek yönergeler mümkün olduğunca kısa ve açık olmalıdır. Eğer dil farklılığı mevcutsa, bir aile üyesi yada tercüme edecek biri kuralları anlatmada yardımcı olabilir. Yüz hareketleri ve mimiklerde sıkça yardımca faktörlerdir. Uygulayıcı aşağıdaki hususların hasta tarafından anlaşıldığından emin olmalıdır.
· Testin amacı hastanın duyduğu en zayıf tonu bulmaktır.
· Farklı tonlar her seferinde bir kulaktan verilecektir.
· Ton duyulur duyulmaz, hatta duyulduğu hissedildiği zaman cevap verilecektir.
4. Odyometrinin kulaklıkları hastaya takılmadan önce, hastanın gözlüklerini, küpelerini, işitme cihazı (larını) ya da sakız çiğniyorsa bunu mutlaka çıkartmalıdır. Kulak kepçesini kapatan saçlar geriye alınmalıdır. Kulaklığın sağ ve sol tarafının doğru tarafa gelip gelmediği kontrol edilmelidir. En önemli nokta ise kulaklığın diyaframlarının merkezinin direkt olarak kanal açıklığı üzerine gelmesidir.
5. Teste mutlaka iyi kulaktan başlamak gerekir. (hastanın teste kolay uyum sağlayabilmesi için)
6. Eşik testi genelde 1000 Hz de başlar. Bunun iki temel amacı vardır; 1000 Hz pek çok kişi tarafından en kolay algılanabilen frekanstır. Eşik seviyesi en kolay bu frekansta elde edilir.
Hava yolu işitme eşiklerinin belirlenmesinde iki çeşit metod uygulanır.
-
Descending yöntem; Teste hastanın rahat duyabileceği bir seviyeden başlanır. Uyarıcı şiddet duyulmaz oluncaya kadar azaltılır. İşitme seviyesini belirlemek için en etkili yöntem şiddetin 10’ar dB azaltılarak işitme seviyesine ulaşılmasıdır. Hasta cevap vermediği zaman 5’er dB’lik artımlarla işitme seviyesine ulaşılır.
-
Assending yöntem; İşitilmezlik seviyesinden başlanır ve hasta işitene kadar 10’ar dB lik şiddet artımları ile devam edilir. Hastanın duyduğu seviyede 5 dB düşürülerek işitme eşiği belirlenir. Eşiğin kesinlik kazanması için bu şiddetteki sese en az % 50 cevap vermesi beklenir.
Tonların veriliş zamanı 1 dakikadan fazla olmamalıdır. Sinyaller düzensiz zaman aralıklarıyla verilmeli ve tonlar arasındaki zaman 1 dakikadan az olmamalıdır.
KEMİK YOLU İLETİM EŞİKLERİNİN BELİRLENMESİ:
Hava yolu iletimi işitme eşikleri saptandıktan sonra kemik yolu iletim eşikleri ölçülür. Amaç işitme kaybının tipini belirlemektir. Ölçüm kemik vibratörü ile yapılır. Vibratör mastoid kemiğinin en çıkıntılı kısmına kulak kepçesine değmeden yerleştirilir. Mastoid kemik üzerinde ki deri ve doku tabakalarının kalınlığı sesin iletimini etkileyen faktörlerdir.
Bu bölgede ki saçlı deri de iletimi etkileyeceğinden vibratör takılacak bölgenin saçsız olmasına dikkat edilmelidir. Kemik yolu iletim testleri 250-4000 Hz arası frekanslarda yapılır. 250 Hz mekanik titreşime sahip olduğu için genellikle kullanılmaz. Kullanılabildiği en yüksek ses şiddeti 60-70 dB’dir. Bu şiddetten daha fazlası ses olarak değil titreşim olarak algılanır. Teste iyi kulaktan başlanır ve elde edilen cevap iyi kulağın cevabıdır.
|